Page 39 - Islamic Studies 04

38) / İSLAM ARAŞDIRMALARI JURNALI, Üçüncü il, Dördüncü buraxılış (Bahar-Yay/2023)

Arximandrit Filaret (Drozdov) dəfələrlə təkrar nəşr olunan

əsərində kilsə tarixində bu mərhələni göstərir: “Fariseylərin
1
ikiüzlülüyünün ifşa edilməsindən, məbədin dağıdılmasının
proqnozundan, qərəzlərlə razılaşmayan Məsihin

xarakterindən... həyəcanlanan yəhudi hökumətinin İsaya
paxıllığı və nifrəti, hər şeydən əvvəl onun ardıcıllarından da
yan keçmədi. Təkcə Fələstində üç təqib baş verdi və bu

təqiblərin hər biri xristianlığın ən məşhur adamlarından birinin
həyatı bahasına başa gəldi. Zelot və Şaulun təqibləri zamanı
Stefan öldürüldü; Herod Agrippa havari Yaqub Zebedee

1. Babilistan köçü zamanı və ondan sonra yəhudi dini mürəkkəb qanunlar,
həmçinin qadağalar sistemi yaratmışdı. Bu sistemin ətrafında xeyli sayda
köməkçi mərasim və ayinlər əmələ gəlmişdi.

Makkaveylər çarlığında yəhudilərdən ibarət və qeyd-şərtsiz həmin qaydalara
riayət olunmasını tələb edən qruplar yarandı. Onlar özlərini ferişayya
(perishayya) adlandırırdılar. Bu söz aramey dilindən “ayrılmış” kimi tərcümə
olunur. Yəni onlar özlərini dünyadan ayıraraq həyatlarını Allaha xidmətə həsr
edirdilər. Bu söz yunan dilində “pharisaikos”a çevrildi və başqa dillərə keçdi.
Biz onları farisey adlandırırıq.

İsanın yəhudi torpaqlarına gəldiyi vaxt onların sayı artıq mini keçmişdi.
Fariseylər mərasimlərin son dərəcə dəqiq yerinə yetirilməsinə böyük önəm
verirdilər. Özü də bu zaman mərasimlərin əsl mahiyyəti çox vaxt itirilirdi.

Fariseylər İsanın nəzəriyyəsinin dini mərasimlərin yerinə yetirilməsinə aid olan
hissələrinə qarşı çıxırdılar və “İncil”də İsanın buna görə onları qınadığı
bildirilir; məsələn, Matfeyin “İncil”ində (23:13) belə deyilir: “Vay halınıza, ey
ilahiyyatçılar və fariseylər – ikiüzlülər!”

Nəticədə, dindarlığın mənasına yox, zahiri tərəfinə daha çox fikir verən, özünə
əmin, ikiüzlü, riyakar adama farisey deyilməyə başlandı. (Ayzek Azimov.
Sözlərin tarixi)