Page 204 - Islamic Studies 05

203) / İSLAM ARAŞDIRMALARI JURNALI, Üçüncü il, beşinci sayı (payız-qış / 2024)

Qədim Romada dini vəziyyət

Xristianlıq zaman-zaman müxtəlif tədqiqatçılar tərəfindən
təhqiq olunmuş, keçdiyi yol araşdırılmış, ictimai-siyasi
proseslərdə iştirakı izlənilmişdir. Tədqiqatçıların bir çoxu
xristianlığı 4 dövrə bölür:
1.Həvarilər tərəfindən yayılan və Qərb Roma

imperatorluğunun yıxılmasına qədər davam edən dövr.
Xristianlıq bu dövrdə geniş yayılma sahəsi tapmışdır.
2. V əsr- XVI əsrin əvvəllərinə qədər davam edən dövr. Şərq
kilsəsinin Qərb kilsəsindən ayrıldığı dövrdə xristıanlıq
Avropanın şimal bölgəsində yayılmışdır.
3. XVI və XVII əsrləri əhatə edən dövr xristianlıq üçün çox
əhəmiyyətli olan dövrdə Protestantlıq ortaya çıxmış, katolik
məzhəbi ilə qarşıdurma nəticəsində Qərb kilsəsi bölünmüşdür.
Cünki Roma Katolik kilsəsinin göstərdiyi xilas yəni, qurtuluş
fikri o dövr xristianlarını razı salmırdı.
4. XVIII əsrdən etibarən başlayan və xristianlığın qarışıqlıqlar
içində keçdiyi bir dövr olaraq bilinən bu dövrədə xristianlıq
üzərindəki münaqişələr kilsə xaricinə daşınmışdır.
Xristianlığın Avropada təşəkkül tapıb yayılmasında dini- etnik,
ictimai-siyasi proseslər durmasına artıq toxunmuşduq. Aşağıda
bir sıra tədqiqatçı alimlərin fikirlərini qeyd edib mövzumuza
aydınlıq gətirməyə çalışacam.
S.Əliyeva: “ Xristianlıq Roma imperiyasının şərq əyalətlərində
yayılmış messiya- xilasolma ideyalarının yaradılması ilə
təşəkkül tapmağa başlayır. Xristianlıq sisteminin mərkəzində
İsa peyğəmbərin simasında allahın insan şəklində təzahür
etməsi əqidəsi başlıca yer tutur. Beləliklə, xristianlıq
bərabərhüquqlu din kimi tanınaraq bir qədər sonra dövlət
dininə çevrilir.