Page 104 - Islamic Studies 06

İSLAM ARAŞDIRMALARI JURNALI, Üçüncü il, beşinci sayı (Bahar-Yay / 2024) /103

İslam hədislərində vurğulanan iman, əxlaq, dini inanclar və

təqvada uyğunluqdan əlavə, digər tələb olunan və nisbi
uyğunluqları da qeyd etmək olar.

Həmin uyğunluqlar bunlardır: 1.mədəni və intellektual
həmrəylik və harmoniya, 2. təhsil səviyyəsində uyğunluq, 3.
fiziki və cinsi bərabərlik, 4. estetik uyğunluq, 5. yaş nisbəti, 6.

iqtisadi uyğunluq, 7. ailə münasibliyi, 8. siyasi uyğunluq, 9.
sosial uyğunluq, 10. mental və psixoloji koordinasiya, 11.
həmrəylik və 12. zəka və emosiyalar kimi psixoloji

məsələlərdə bənzərliklər.

Cütlüyün həmtay və bənzərliyinin böyük əhəmiyyəti olsa
da, nisbi xüsusiyyət olduğunu nəzərdən qaçırmamaq lazımdır.

Tay olmaq anlayışı nisbi həqiqətdir, yəni bir neçə səviyyəyə
malikdir və iki insanın həmtaylığı bütün meyarları
birləşdirdikdə nəzərə alınmalıdır. Bir kişi həyat yoldaşı

ünvanında seçdiyi qadından müəyyən cəhətlərdən üstün ola
bilər, habelə qadın da başqa cəhətlərdən ərindən üstün ola
bilər. Din böyüklərinin kəlamlarında deyilir: Həmtay və

layiqli bu mənadadır ki, şəxs iffətli və onunla yaşamaq rahat
1
olsun. Başqa yerdə İmam Rza (ə) buyurur: Ailə üzvlərimizi
bizə həmtay, bərabər olan şəxslərə ərə vermək istəsəydik, ərsiz

2
qalardılar... Bütün bu hədislərdən aydın olur ki, evlilikdə öz
tayını tapmaq nisbi bir şeydir, hətta bəzi zaman və məkan
3
şəraitlərində ondan imtina etmək lazımdır.

1 Məclisi, Bihar əl-ənvar, c. 10, səh. 372, (رل ی هدءی و ًلفیفی عاکی عَا افکلا).
2 Məclisi, Bihar əl-ənvar, c. 75, səh. 367.
3 Salarifər, 2006.