Page 83 - Islamic Studies 02

Təsdiq sahəsində əxlaqın dinə ehtiyacı ./ (81

müyəssər olan şey deyil. Ölçünü dəqiq ölçmək üçün tərəzidən
istifadə olunduğu kimi, ədalətin də bir tərəzisi olmalıdır.
Ədalət tərəzisi də Allahın hökmləri və Peyğəmbərin
sünnəsidir. Deməli, əsl ədalətli şəxs Allahın hökmləri və
Peyğəmbərin sünnəsini çöx gözəl bilməlidir.
Ədalət haqqında qeyd edilənlərdən belə məlum olur ki, hər
insanın kamal və səadətin son həddinə çatması onun ədalətli
olmasına bağlıdır. Ədalət də bütün işlərdə, əməllərdə,
hərəkətlərdə orta yolu tutmaqdan ibarətdir. Elə bir yol
seçilməlidir ki, nə həddi aşasan (ifrata varasan) , nə də geriyə
qalasan: İstər insanın özünə münasibətində olsun, istərsə də,
başqalarıilə münasibətdə. Dünya və Axirət səadəti də, məhz
orta yolla getməklə hasil olur.
İnsanın orta yolu tutub getməsi üçün ilk növbədə bacardığı
qədər elmlə əməli birləşdirib onların arasında irəliləməlidir.
Təkcə elmlə kifayətlənib əməlsiz qalmaq olmaz, eləcə də
elmsiz, kor-koranə əməl etmək heç bir işə yaramaz. Elm ilə
əməldən – ikisindən biri ilə kifayətlənən şəxsdən Peyğəmbər
(s) həzər edir.
Əməlsiz elmin heç bir faydası yoxdur. Alimin bir günahı
bağışlanılana qədər cahilin yetmiş günahı bağışlanır. Elmsiz
əməl də hədərə getmiş zəhmətlərdən başqa şey deyil. Əməl
zamanı insan zahirlə batini birləşdirməlidir. Təkcə zahiri
bəzəyib batini çirkin saxlamaq və yaxud batini bəzəyib zahiri
çirkinliklər içində qoymaq da düzgün deyil. Zahirini bəzəyib
batinini çirkin saxlayan şəxs gözəl bəzənib gəlin paltarı
geymiş qoca qarıya bənzər. Təbii ki, zahiri nə qədər gözəl
görünsə də, qocalığı onu dəyərdən salır. Batinini bəzəyib
zahirini çirkinliklər içində qoyan şəxs də nəcasət quyusuna
atılmış qiymətli daşa bənzər. Buna görə, hər ikisinə də diqqəti
yönəldib orta yolu tutmaq zəruridir.