Page 47 - Islamic Studies 04

46) / İSLAM ARAŞDIRMALARI JURNALI, Üçüncü il, Dördüncü buraxılış (Bahar-Yay/2023)

Açar sözlər: Əllamə, Məclisi, Biharül-Ənvar, yaradılış,

fəlsəfə

Giriş

Səfəvilər dövlətinin şeyxülislamı, Gəncə, Şamaxı və bir
çox Azərbaycan bölgələrində dini mədrəsələrin açılmasında
birbaşa rolu olmuş, o dövrün Azərbaycan İslam

mədəniyyətinin inkişafına xidmət etmiş Əllamə Məclisinin
həyat və yaradıcılığına diqqət yetirmək, onun ən böyük elmi

əsərini və bu əsərin mənbələrini tədqiq etmək aktual
əhəmiyyət kəsb edir. Son illərdə İslam dininin əsaslarının,
keçdiyi mürəkkəb və zəngin tarixi inkişaf yolunun
öyrənilməsi, onun bəşər mədəniyyətinin yüksəlişindəki həqiqi

yerinin, eləcə də müasir həyatımızın ictimai-siyasi, etik-əxlaqi,
hüquqi-psixoloji və s. sahələrində artan rolunun araşdırılması
qanunauyğun bir zərurət kimi qarşıya çıxır.

İslam mədəniyyətinin inkişafında və yayılmasında nəzərə
çarpan xidmətləri olmuş Səfəvilər dövlətinin şeyxülislamı

Məhəmməd Bağır Məclisi kimi klassik alimlərin irsini
çoxşaxəli şəkildə tədqiqatlara cəlb etmədən qarşıya qoyulmuş
bu zərurəti həyata keçirmək çətindir.

XVII əsrin hədis ədəbiyyatı tarixinin ən görkəmli
nümayəndəsi Əllamə Məhəmməd Bağır Məclisinin “Biharül-
ənvar” əsəri İslam ilahiyyatını öyrənməklə yanaşı,

təbiətşünaslıq elmlərini öyrənib tədqiq etmək baxımından da
ən mötəbər və ən sanballı bir əsərdir. Əbəs deyildir ki, müəllif
bu əsəri yazmasından 300 ildən artıq bir vaxtın keçməsinə