Page 174 - Islamic Studies 01

İslam psixologiyası / (173

İslam psixologiyası nədir?
İslam psixologiyası dini elmlərin əhatə etdiyi elmlərdən
biridir. Dini elmlər müxtəlif mənalarda istifadə olunur. Bəzi
təhqiqatçılar dini elmlərin mənasına uyğun olaraq İslam
psixologiyasını aşağıdaki mənalarda təfsir etmişlər:
İslam psixologiyası İslam cəmiyyəti üçün faydalı olan, habelə
müsəlmanların psixologi ehtiyaclarını, məsələlərini həll
etməyə qadir olan bir elmdir. Bu tərifə əsasən, hətta əgər
mövcud psixologiya İsami cəmiyyətin ehtiyaclarını həll edə
bilərsə, ona da İslami ünvanı veriləcəkdir. Şəhid Mütəhhərinin
dini elmlər barəsində irəli sürdüyü tərif də qeyd etdiyimiz
İslami psixologiya ilə uyğunluq təşkil edir. O, dini elmlər
barəsində deyir: “Müsəlmanlar üçün faydalı olan və onların
problemlərini həll etməyi bacaran hər bir elm dini elmdir.
Nəhv, sərf, ərəb leğəti də bu baxışla yanaşılsa hər birisi bir dini
1
elmdir.”
İslam Psixologiyası müsəlman alimləri tərəfindən əsası
qoyulmuş nəzəriyə və hüdudlardan ibarət bir elmdir. Bu tərifə
əsasən, İslami psixologiya ilə qeyri-İslami psixologiya
arasında mahiyyət fərqliliyi yoxdur. Buna əsasən də, əgər
İslam dininə etiqadı olan hər bir fərdin düşüncəsinin məhsulu
olan psixologiya qanunları və mövzuları hətta əgər İslami
cəmiyyətin ehtiyaclarını ödəmək üçün nəzərdə tutulmasa belə,
onu İslami adlandırmaq olar. Bu meyara görə isə, bəziləri
İslami psixologiyanı “elmul nəfs” (müsəlman alimlərinin
nəfsin mayihəti və necəliyi, eləcə də nəfsin gücü və s.
barəsində nəzəriyyələri) ilə uyğunlaşdırırlar.
İslami psixologiya öz qanun və mövzularının İslamın mötəbər
mətnlərindən (Quran, hədis kimi) əldə edən elmdir. Bu baxışa

1. Mürtəza Mütəhhəri, On kəlam, səh. 178-179.