Page 187 - Islamic Studies 01

,
186) / İSLAM ARAŞDIRMALARI JURNALI Birinci il, birinci buraxılış, (payız-qış/2022)
Allah təala Quranda İlahi nişanələrin bəyanından sonra,
1
insanları düşünməyə dəvət edir və həqiqətlərin dərki üçün
2
ağlından istifadə etməyən şəxsləri isə heyvana bənzədir.
Quranda varlıq prinsipi və Allahın təkliyi kimim bəzi
məsələlər deduktiv metod vasitəsiylə bəyan olunur. Misal
üçün, Allah belə buyurur: “Əgər (yerdə və göydə) Allahdan
başqa tanrılar olsa idi, onların ikisi də (müvazinətdən çıxıb)

fəsada uğrayardı. Ərşin sahibi olan Allah (müşriklərin Ona)
3
aid etdikləri sifətlərdən tamamilə uzaqdır” .
Buna əsasən də, İslami psixologiyada psixologiya məsələləri
öyrənmək üçün vəhy və məzmun təhlili metodundan başqa,
ağıl və deduktiv metoddan da istifadə edilə bilər.

İnduktiv üsul
İnduktiv metodda qismi məlumatlardan istifadə etməklə,
eləcə də təcrübə nəticəsində əldə edilən məlumatları
toplamaqla və onlar arasında əlaqə yaratmaqla, ümumi
nəticələr əldə edilir. Psixologiya təhqiqatlarında nümunə
götürmə prinsipi induktiv metoda söykənir. Quranda da,
təbiət aləminə aid bir çox nümunələr vardır və onlardan
4
ümumi nəticələrə varmaq üçün istifadə olunur.

1. Bəqərə 242, 269. Ali İmran 190.
2. Ənfal, ayə 22.
4. Ənbiya, ayə 22
4. Rəhman sürəsi 13, 16, 25.