Page 90 - Islamic Studies 01

Fitrətin insanın fərdi... / (89

Fəlsəfə və fitrətin mövzusu
Fəlsəfənin mövzusu fitrətin hədəfidir. Fəlsəfənin axtardığını
fitrət tanıtdırır. Fəlsəfə varlığı araşdırır, fitrət varlığın sahibini
təqdim edir. Fəlsəfə əqli mühakimənin nəticəsində bir
Yaradana etiqad edir, fitrət ondan qabaq nəticəni aşkar edir.
Fitrət yolu ilə Allahı tanıma ona görə asandır ki, fitrət özündə
olanı göstərir. Fəlsəfə isə əqli-məntiqi meyarlarla axtarıb
tapdığının varlığına şəhadət verir.
Ayətullah Mürtəza Mütəhhəri (r.ə.) buyurmuşdur: “Fitrət
mövzusu bir tərəfdən fəlsəfi mövzudur... Fəlsəfənin üç əsasə
mövzusu var: Allah, kainat və insan. Bu mənada fitrət
mövzusu insana aiddir. Lakin onun bir baxımdan insana və
Allaha aid olduğunu da demək olar. Bu məsələnin bir başı
1
insan, digər başı isə Allahdır”.
Hər bir insan fitrət sahibi olduğu halda nə üçün hamı Allah
inancında deyil?
Cavab budur ki, dünyəvi səbəb və bağlılıqlar insanı özündən
uzaq salır, özü haqda düşünmür (və ya düşünmək istəmir) və
bundan başqa Yaradanın Özünün varlığını belə sual altına alır.
Hətta mümkündür ki, bir insan fəlsəfi yanaşmasına əsasən
Yaradanı inkar etsin, lakin içindəki fitrəti onun əqli qənaətini
qəbul etməsin və belə halda içindən gələn səs “Allah var”
desin, amma onun maddi yanaşması “Allah yoxdur” desin.
Əslində ağlın və fitrətin səsi eynidir. Hər ikisi Yaradanı qəbul
edir. Lakin fitrət daha yaxın yoldur. Bəzi insanlar isə yaxını
uzaqda axtarır və nələrisə isbat etmək üçün özlərini olduqca
zəhmətə salırlar.

1. “Fitrət”, Mürtəza Mütəhhəri, səh. 19.