Page 90 - Islamic Studies 03

Xristianlıq təlimi və Qərb dünyagörüşündə dini …/ (89

bərabər olması barədə uydurma ideya ilə xristianlıq real
varlıqda nəzərə çarpan ictimai ziddiyyətlər uçurumunu ört-
basdır etməyə cəhd göstərirdi. Xristianlıq “cəfakeşlərə və

məşəqqətdə olanlara” dini təsəlli verməklə istismar olunanların
ictimai etirazını söndürməyə çalışır, onlara çəkdikləri əzab
müqabilində “axirət dünyası”nda mükafat vəd edirdi. Özünün

bu ictimai və ideoloji roluna görə xristianlıq quldarlıq quruluşu
dağıldıqdan sonra da yaşadı və feodolizm cəmiyyətində də
zəhmətkeşləri mənəvi əsarət altına salmaq üçün mühüm vasitə
olaraq qaldı.”
1
Aydın Əlizadə: “IV əsrin əvvəllərində, Roma imperiyasında
Xristianlığa, əvvəlcə, başqa dinlərlə bərabər hüquqlar
verilmişdi, sonra isə bu din imperiyanın rəsmi dininə

çevrilmişdir. Xristiianlığın dövlət dini səviyyəsinə qaldırılması
imperator Konstantinusun adı ilə bağlıdır. O, bu addımı siyasi
səbəblərə görə atmışdı. Məsələ bundadır ki, IV əsrin

əvvəllərində xristianlar geniş xalq kütlələrinə təsir etmə imkanı
olan təşkilatlar yarada bilmişdilər. Xeyriyyə işləri və axirətdə
xilas olma ideyaları imperiyanın ən kasıb təbəqələri üçün

cəzbedici görsənirdi. Digər tərəfdən isə, hakimiyyətə qarşı
səbrli olmaq ideyaları, onları dövlət başçılarına qarşı üsyan
etmə ehtimalının qarşısını alırdı. Eyni zamanda, kilsə

tərəfindən müəyyən edilmiş dini qanunları və ehkamları qəbul
etmək, keşişlərə tabe olmaq Xristianlığın prinsiplərindən idi.
Bu cür din monarxiya üsul- idarəsi üçün çox əlverişli idi.

Orta əsrlər tarixi, səh 417 1