Page 80 - Islamic Studies 04

ƏLLAMƏ MƏCLİSİNİN “BİHARÜL-ƏNVAR” ...(79

qaynaqlanır. Allah insana mələklərin belə bilmədiklərini
öyrətmişdir. İnsanın digər əsas xüsusiyyətlərindən biri də iradə
sahibi olmasıdır. Sadəcə insana verilən bu sərbəst iradə onu

cavabdeh bir varlıq halına gətirmişdir. Allahdan insana
yönəlmiş olan əmr və qadağalar onun azad olduğuna dəlalət
edir. Çünki iradəsi və azadlığı olmayan kimsəyə əmr və

qadağanın söylənməsi düşünülə biməz. Mələklərdə və digər
canlılarda insanların sahib olduğu iradə və hürriyyət
1
olmadığına görə onlar insan qədər cavabdehlik daşımırlar.

İnsanın palçıqdan yaradılmasını elm də dəstəkləyir.
Çünki insan bədənini təşkil edən elementlər torpağın
məhsuludur. İnsan yer üzündən götürülmüş bir ovuc palçıq və

Allahın ruhundan üfürülmüş bir nəfəsdən ibarətdir. Palçıq
bədəni, İlahi nəfəs isə ruhu təmsil edir. İnsana ruhun
üfürülməsi İlahi bir sirdir və bunun keyfiyyətini heç kəs dərk

edə bilməz. Ancaq bunu söyləmək olar ki, Yaradanına iman
gətirməsi, şükr edərək Ona yönəlməsi, dünyada Allahın
iradəsinə uyğun hərəkət etməsi, xeyir və haqq sevgisi,

doğruluq və ədalət kimi əxlaqi xüsusiyyətlərlə bəzənməsi üçün
Allah insanı bu İlahi ruhla dəstəkləmişdir. Bu ruhdan ilk
düşünülən məqsəd canlılıq deyildir. Çünki heyvanlar da

insanlar kimi canlılıq dəyərini daşıyırlar. Əgər ruhdakı məqsəd
canlılıq olsaydı, insanın digər canlılardan fərqi olmazdı və
Allah mələklərə Adəmə (ə) səcdə etmə əmrini verməzdi.
İslama görə, insan yaradılmışların ən şərəflisi olmaqla yanaşı,

Əllamə Məclisi, Biharül - ənvar, c. XI, səh. 98 1