Page 85 - Islamic Studies 04

84) / İSLAM ARAŞDIRMALARI JURNALI, Üçüncü il, Dördüncü buraxılış (Bahar-Yay/2023)

isə bununla bütün insanlığın ortaq ana-atadan gəldiyi

xatırladılaraq insanların qardaşca yaşamalarının zəruriliyi
bildirilməkdədir. Buradan məlum olur ki, eyni nəsil və kökdən
gələn insanların nəsil və nəsəblə öyünmələrinin bir mənası

yoxdur. Ümumiyyətlə yuxarıdakı ayədə keçən “nəfs”
kəlməsindən məqsəd Adəmdir (ə). Ancaq eyni ayənin
1
ا
davamında َهْنِم َقَلَخ َ واَهَج ْ وَز“zövcəsini də ondan yaratdıq”
cümləsini “onun cinsindən” şəklində məna verənlər
olmuşdur. Bu təfsirə görə, Həvva (ə) ilk insanın bədənindən
deyil, onun da əsli olan torpaqdan yaradılmasıdır. Bu görüş

haqqında Əllamə Məclisi İmam Məhəmməd Baqirdən (ə) belə
bir hədis rəvayət edir: “Allah Adəmi (ə) onu yaratdığı torpağın
2
qalığından yaratdı”. Həmçinin Allah taalanın Adəmi (ə)
torpaqdan yaradmağa qadir olduğuna görə, Həvvanı (ə) da
torpaqdan yaradmağa qadirdir. Belə olduqda Həvvanın (ə)
Adəmin (ə) qabırğa sümüyündən yaradıldığını deməyin bir

3
mənası yoxdur. Əllamə Məclisi ayədə keçən “min” ön
qoşmasının səbəb mənasında olduğu və belə olduğu halda
ayənin “Həvvanı (ə) Adəmə (ə) görə yaradıldığı” mənasında
4
izah edilə biləcəyi ehtimalını da irəli sürmüşdür. Beləliklə də
o, Həvvanın (ə) Adəmin (ə) qalan palçıqdan yaradıldığı
fikrinin mümkün olduğunu qeyd etmişdir.

Ola bilsin ki, müəllif bu növdən olan hədislərin
deyilməsində məqsədin əziyyət verməklə qadını istənilən şəklə

Nisa surəsi, ayə 1 1
Əllamə Məclisi, Biharül - ənvar, c. XI, səh. 99 2
3 Fəxrəddin ər-Razi, Təfsirül-Kəbir, c. VII, səh. 311

Əllamə Məclisi, Biharül - ənvar, c. XI, səh. 103 4