Page 227 - Islamic Studies 06

İSLAM ARAŞDIRMALARI JURNALI, Üçüncü il, beşinci sayı (Bahar-Yay / 2024) / 226

Peyğəmbər (s) əsrində digər elmlər, o cümlədən kəlam,
fiqh, əxlaq, təfsir, qiraət elmi kimi Quran elmləri adlı rəsmi bir
elm formalaşmasa da, səhabələr arasında bu elmin
qığılcımlarına rast gəlmək olur. Bu istiqamətdə həzrət Əlinin
(ə) rolu əvəzsiz və danılmazdır. Nümunə olaraq qeyd edək ki,
alimlərin fikrincə, Rəsulullahın (s) səhabələri arasında Quranı
təfsir edən və Quran elmlərini bilən ilk şəxs Əli ibn Əbu Talib

(ə) olmuşdur. İbn Abbas kimi dahi şəxsiyyət də təfsir elmini o
həzrətdən mənimsəyib öyrənmişdir.
Həmçinin, xəlifələr arasında Quran elmləri mövzusunda ən
çox hədis nəql edən şəxs Əli ibn Əbu Talib (ə) olub.
Bundan əlavə, Abdullah ibn Abbas, Abdullah ibn Məsud
və Ubəyy ibn Kəb ibn Qeys Quranın təfsiri və qiraətində
özlərinə görə xüsusi yerləri olub və digərləri Quranı onlardan
əxz ediblər.
Quran elmləri haqqında kitab yazmaq hicri tarixlə birinci
əsrdən başlayıb. O dövrdən etibarən bir çox alim Quranla bağlı
müxtəlif mövzular haqqında kitablar yazıblar. Onlardan
bəzilərinin adlarını qeyd edirik:

Birinci əsrə aid:
1. Həzrəti Əli (ə)
2. Əbul-Əsvəd Duəli həzərt Əlinin (ə) göstərişi ilə “Nəhv”
elmi (ərəb dili qrammatikası) haqqında ilk əsəri yazmışdır.
3. Əbul-Əsvəd Duəlinin şagirdlərindən olan Yəhya ibn
Yəmur “Qiraət” elmi haqqında kitab yazmışdır.

İkinci əsrə aid:
1. Həsən ibn Həsən Yəsar Bəsri “Nuzulul-Quran və ədədu
ayil-Quran” kitabını yazmışdır.