Page 78 - Pure Life 04

HƏYA DİNİ VƏ MİLLİ-MƏNƏVİ DƏYƏRİMİZ KİMİ /77

Müsəlmanların heysiyyatını qorumağın da çox böyük
savabı vardır. İmam Sadiq (ə) buyurur: “Allahın yalnız
insanlar üçün müəyyənləşdirdiyi və heyvanların məhrum
olduğu xüsusiyyət həyadır.”
Həya çox böyük dəyərləri əhatə edir. Adətən, həyadan
məhrum insan heç bir əxlaqi dəyər tanımır. Onlar əhdinə
əməl etmir, əmanəti sahibinə qaytarmır. Yalan danışır, bütün
alçaq sifətlərə qucaq açır. İnsanı bir çox əxlaq qüsurlarından
amanda saxlayan həyadır.
İnsanda həya iki yolla yarana bilər: eyibsiz olmaq istəyi
və eyibləri örtmək arzusu. İnsanın çirkin işindən başqaları
xəbər tutur. Yəni gizli eyib aşkarlanır. İnsan xəcalət
çəkməyə başlayır və narahat olur. İmam Sadiq (ə) buyurur
ki, həyanın faydası xəcalət gətirəcək işlərin qarşısının
alınmasıdır. İnsan öz eyibinin açılmasını istəmir və daim
bu eyibləri gizlətməyə çalışır. Bu xüsusiyyət insanı
heyvandan fərqləndirən əsas xüsusiyyətdir. Quranda
oxuyuruq ki, Adəm və Həvva qadağan olunmuş meyvədən
yeyən kimi eyibləri açıldı. Maraqlıdır, eyibin
açıqlamasının səbəbi yeyilən meyvənin xüsusiyyəti idi,
yoxsa bu meyvəni yeyən öz eyibindən xəbər tuturdu? Hər
halda, bu işdə meyvə təsirli olmuşdur.
Demək, eybini gizli saxlamaq insanın fitri istəyidir.
İnsanı belə hallarda narahat edən məhz həya hissidir.
Övliyaların həyası bütün bəşəriyyət üçün nümunədir.
Səlman Farsi və bir çox başqa övliyalar ömrünün
sonunadək öz ayıb yerinə baxmamışdır.
Öz eyiblərindən çəkinməyən insan bütün çirkin işlərə
gedər. Yalnız eyibsizlik arzusunda olanlar xəcalət çəkir.
Nəfsinə hörmət edən insan hər cür nöqsanlardan
qaçmalı və nəfsini pak saxlamalıdır. İnsan kamil olmaq
istədiyi üçün xəcalət çəkə bilər. Əgər kamillik, möminlik,
insanlıq arzusu yoxdursa, həyadan danışmağa dəyməz.