Page 175 - Pure Life 11

/

(
174 PURE LIFE, Vol.11.No.4, December. 2017 (Rabīʿ Al-Thānī 1439. Azar 1396)
Ancak yine de Abbasilerin döneminin ilk yarısı
boyunca Müslüman toplumda bir Şiilik ve Sünnilik
kavgasından ve çatışmasından bahsedilemez.
Abbasi halifesi el-Mutasım ile önemli oranda İranlı ve
Türk mevali yönetimde ve orduda görev almaya
başlamıştır. Hz. Ali’nin torunlarından bazı kimselere de
valilik veya emirlik gibi görevler verilmişse de Şiiler için
henüz müstakil bir yönetimden bahsetmek mümkün
değildir.
Ancak Şiilik bu dönemde Arap olmayanlar arasında
hızlıca yayıldı. Şam diyarında yaşayan ve küçük
emirlikler kurmuş İmamiyye Şiileri ile Sünni olan
yöneticiler ve/veya Sünni halk arasında Haçlılara karşı bir
ortaklıktan ve beraberce sorunsuz yaşamaktan
bahsedilebilir. Örneğin Trablus Emiri Fahreddin İbn
Ammâr Haçlılara karşı Şii olan Fatımilerden değil de
Sünni olan Dımaşk, Hums ve daha sonra da Bağdat’taki
yöneticilerden yardım istemiştir. Şii olan İbn Ammâr,
Haçlılara karşı verdiği mücadeleden dolayı birçok Sünni
1
tarihçi tarafından övülmüştür.
Abbasilerin düşüş ve gerileme yılları olan ikinci
dönemde Bağdat’ta yaklaşık 100 yıl (932-1062) hüküm
sürecek olan İran menşeli Şii Büveyhi hanedan devleti
kuruldu. Bu dönem, Şiiliğin kurumsal/mezhebî kimlik
inşa dönemidir. Mamafih zorla mezhep değiştirme
veyahut insanları zorla bir mezhebin usul ve
uygulamalarına dâhil etme çabası yoktur. Her grup kendi
2
mezhebinin sınırları içinde kalmıştır.
Meselâ 437/1046 yılında Bağdat’ta Sünnilerle Şiiler
Yahudilere karşı ortak bir mücadeleye girişmiş, bu
münasebetle 442’de (1051) aralarında ciddi yakınlaşma

1. el-Şenkitî, 2016, s. 140, 147, 150, 151, 153.
2. Çelenk, 2013, s. 68-69.