Page 15 - Islamic Studies 04

14) / İSLAM ARAŞDIRMALARI JURNALI, Üçüncü il, Dördüncü buraxılış (Bahar-Yay/2023)

Talmud: Tövratın şifahi komponenti Talmud olaraq bilinir.

Tövrat: Musanın beş kitabı adlanan beş kitabdan ibarətdir.

2.2. İslamdan sonrakı yəhudi məzhəbləri

Orta əsr İslam dönəmində yəhudi dünyasında iki böyük
yəhudi məzhəbi vardı. Bunlardan biri fərisiliyin davamı olan
rəbbani yəhudilik, digəri isə bu məzhəbin qarşısında

yer alan və qismən saduqi görüşlərini mənimsəyən qarailikdir.

Rəbbani yəhudilik miladdan sonra V əsrdə Talmud

çalışmalarının tamamlanmasından sonra təşəkkül tapıb,
fərisiliyin bir davamıdır. Onlar Tövratdan çox Talmuda önəm
vermiş, Tövratı sadəcə ibadət sahəsi kimi məhdudlaşdırmış və
yeganə şəri qaynaq Talmudu saymışlar.

Qarailik rəbbani yəhudiliyə müxalif olan və kiçik bir qrup olsa
da, bu gün varlığını davam etdirən bir məzhəbdir. İbranicə

olan "qaraim" ərəb dilindəki "qiraət" (oxu) sözü ilə eyni
anlamdadır. Tanahı çox oxumalarına, Talmudu və digər
rəbbani əsərləri qəbul etməmələrinə görə bu məzhəb

mənsublarına "qaraim" adı verilmişdir. Rəbbani yəhudiliyə
qarşı çıxdığı üçün buna heretik (kafir) bir məzhəb deyənlər də
olmuşdur. Qurucusu XIII əsrdə İraqda yaşamış Anan ben

David hesab olunur. Məzhəb əvvəlcə ananiyə, daha sonra
Tanahı çox oxuduqlarına görə qaraim adını
almışdır. Qarailərin inanc əsasları on əmr sayında olub

bunlardan ibarətdir: 1. Bütün varlıqları yaradan Allahdır. 2.O,