Page 19 - Islamic Studies 04

18) / İSLAM ARAŞDIRMALARI JURNALI, Üçüncü il, Dördüncü buraxılış (Bahar-Yay/2023)

Yenidənqurma yəhudilik hərəkatı: 1983-cü ildə Amerika

yəhudisi Menahem Kaplan qurmuşdur. Menahem Kaplan dərin
bir yəhudi mütəfəkkiri və filosofu kimi qələmə verilir. Kaplan
yəhudiliyin bu günə qədər keçərli olmasının səbəbini onun

ilahi mənşəyi ilə deyil, mədəni mənşəyi ilə izah edir. Yəhudi
qanunu isə mühafizə edilməsi zəruri olan bir mədəniyyət
ünsürü sayılır. Çünki bunlar yəhudilərin dramatik bir xalq

olmasının ifadəsidir. Kaplana görə, yəhudilər də digər xalqlar
kimi bir xalqdır. Tanrı yəhudiləri deyil, yəhudilər Tanrını
seçmişdir. Bu üzdən də "Seçilmiş xalq" inancının anlamı

yoxdur. O, sionizmi də qəbul edir.

Yuxarıda qeyd olunanlardan başqa Amerika yəhudiləri

arasında meydana çıxan digər kiçik və radikal qruplar da
vardır. Bunların içərisində ən ifratçısı Humanistik
yəhudilikdir. Onlar Tanrını irqçi bir şovinist, Tövratı isə
şovinist bir sənəd kimi dəyərləndirirlər. Bu məzhəblərdən

savayı digər yəhudi qrupları da vardır. Onların ən başlıcası bu
gün də varlığını davam etdirən samirilərdir.

Yəhudi dininə riayət etməklə yanaşı yəhudilər tərəfindən
yəhudi qəbul edilməyən samirilər şomronim adlanır.
1
Samirilərin tarixi çox qədimdir. Bizim eradan əvvəl 722-ci

ildə Şimali İsrail Krallığı yıxıldıqdan sonra Asur imperatoru
Sarqon İsrail xalqını Asura və Medlerin şəhərlərinə sürgün

etmiş, Babil, Quta və Avvadan adamlar gətirərək İsrail
oğullarının yerinə yerləşdirmişdir. Beləliklə, Şomron şəhərinin

. "Şomronim" ibrani dilində "bir şeyi diqqətlə izləyən" mənasına gəlir. 1