Page 188 - Islamic Studies 04

Dinə söykənən əxlaq/ (187

daxili aləminə görə əməl edir. Uca Allah İsra surəsində bu
mövzuya toxunur:
“De: hər kəs öz qabiliyyətinə görə iş görər “. 1
Ayə insan əməlinin onun xislətinə və bənzəyişinə uyğun və
muvafiq olduğunu bildirir. Bu, əmələ nisbətdə sanki bədəndə
cərəyan edən ruh kimidir ki, əzaları və əməlləri ilə ruhun
mənəvi halını təmsil edir. 2
Hasil olan budur ki, əgər insan ondan saleh əməllərin zahir
olması üçün Uca Allahın əxlaqları ilə əxlaqlanmaq istəsə,
gərək birinci növbədə qəlbi etiqadlarını düzəltsin.
Kamilliyin zirvə nöqtəsi hər şeyi Allahdan bilməkdir. Yəni
hədəfə çatmaq üçün irəliləyən kamil insan üçün Allahın iradə
və istəyi hər şeydən üstündür. Bu isə ona dəlalət edir ki
Allahın buyurduğu hər bir şeyi qəbul və əməl etməlidir. Əməl
etmədən öyrənməyin faydası yoxdur. Necə ki Allah
buyurmuşdur:
“Tövrata əməl etməyə mükəlləf olan, lakin onun haqqını
verməyən kəslər( əməl etməyənlər) belində çoxlu kitab
daşıyan ulağa bənzərlər. Allahın ayələrini yalan sayanlar
barədə çəkilən məsəl necə də pisdir. Allah zalım qövmü doğru
yola yönəltməz!”.
3
Göründüyü kimi bu və bunun kimi bir çox ayədə yəhudilərin
küfrünə, müşriklərin fəsadına, munafiqlərin müsəlmanlara
qarşı olan nifaqına eləcə də peyğəmbər və möminlərin
imanına, onların əməllərini və hərəkətlərini dəlil olaraq
göstərir. Əməlin necəliyi insanın elminə münasibdir və buna
4
dəlalət edir. (əlmizan)Ona görə də tovhiddəki terminləri

1 - İsra / 84
2 - Seyyid Kamal Heydəri, Ruhun tərbiyəsi, səh. 30
3 - Cümə /5
4 - Əl-Mizan /cild3, səh 189