Page 61 - Islamic Studies 04

60) / İSLAM ARAŞDIRMALARI JURNALI, Üçüncü il, Dördüncü buraxılış (Bahar-Yay/2023)

verdiyi təfsirində insanların dünyaya çox meyl etməməsi,

dünya ləzzətləri müqabilində axirət dünyalarını puç
etməmələrini vurğulamışdır. Müəllifin ilkin olaraq bu
qənaətlərə gəlməsi qeyd olunmuş ayələrin məntiqi mənaları ilə

də üst-üstə düşməkdədir. Çünki Uca Rəbbimizin bu ayələri
endirməsində əsas məqsədlərindən biri yuxarıda da qeyd
etdiyimiz kimi, insanları düşünməyə vadar etməsidir, yoxsa

Qurani-Kərim bir təbiətşünaslıq kitabı deyildir.

Əllamə Məclisi adı çəkilən əsərində Allah tərəfindən ilk

öncə nəyin yaradılması üzərində dayanmış və bu haqda
müxtəlif hədisləri qeyd etmişdir. O, Cəlaləddin Süyutinin
(öl.1505) “əd-Dürrul-mənsur” əsərinə (c. VI, səh. 13) istinadən

Allah tərəfindən ilk yaradılan məxluqun qələm olduğunu
bildirmişdir. İbn Abbasdan gələn həmin hədisdə deyilir:

وه ام بتكي نأ هرمأف ،ملقلا ئش نم الله قلخ ام لوأ نإ :لاق سابع نبا نعو

. )ميكح يلعل انيدل باتك لا ما يف هنإو( أرق هدنع باتكلاو ةمايقلا موي ىلإ نئاك

“Allahın ilk yaratdığı şey qələmdir. Çünki onun vasitəsilə

1
qiyamətədək olacaqları yazmışdır.”.
Müəllif kainatın yaradılması haqqında danışarkən, ayədə

keçən “səma” sözünü lüğətşünaslıq baxımından təhlil etmiş və
bunun üçün görkəmli ərəb leksikoqrafı Rağib əl-İsfahaninin
“Müfrədati əlfazil-Quran” əsərinə istnadən yazmışdır: “Səma
sözü “sümuvv” kökündən alınmış və lüğətdə “ucaldılmış”

mənasını ifadə edir. Daha sonra isə o, bu sözü ərəb

Həmin mənbə, c. 54, səh. 372 1