Page 177 - Islamic Studies 05

Quran elmləri barədə araşdırma (176

müsbət və istərsə də mənfi xüsusiyyətlərini açıq-aşkar tərzdə
bəyan etmişdir.» «Miratul-ənvar, 3-4-cü səh».
Bu məzmunda istənilən qədər hədis və rəvayət nəql
olunmuşdur, amma bu bir neçə hədislə kifayətlənib xütbənin
izahını davam etdiririk.
2. «Bu yolun davamçıları qət etdikləri mərhələlərdə zülmət
və qaranlıqlarla qarşılaşmaz və haqq yoluna hidayət

olunarlar:» Buradan məqsəd Quranın insanları haqq yola
hidayət etməsidir. Hər kəs bu yolun yolçusu olsa, bir daha
cəhalət və nadanlığa üz tutmaz. Çünki, Allah-taala Quranı
bəşəriyyətin haqq yola hidayəti və xoşbəxt həyatının təmin
olunması üçün nazil etmişdir. Beləliklə, haqq və ədalətsevər
insanlar zəlalətdən üz çevirib əbədi xoşbəxt həyata qovuşarlar.
3. «Quranın ayələri açıq-aşkar, verdiyi hökmlər isə
dəyişilməzdir.»
Burada iki ehtimal vermək olar:
a). Quranın maarif və təlim prinsiplərinin əsasını bəşəri
fitrət və təbii qanunlar təşkil edir. Belə ki, bu prinsiplər sabit
və dəyişilməz qanunlar üzərində qurulmuşdur.
b). Quranın həqiqi formasını təşkil edən kəlmə və ifadələr
öz orjinallığını itirmədən qorunub saxlanmış, hətta cüzi əlavə
və ya ixtisara yol verilməmişdir.
4. «Quran haqq-ədalət gülüstanıdır» deyildikdə, əqidə və
təfəkkür, əməl və əxlaq, qəzavət və mühakimə, ictimai ədalət
və s. sahələrdə ədalətə ayırdığı xüsusi diqqət nəzərdə tutulur.
Bu səbəbdən də Quran ədalət ağaclarının becərildiyi
«gülüstan» adlanır.
5. «Quran imanın təməlidir». Buradan məqsəd islam
dininin istər əxlaqi, istərsə də əməli hökmlərinin Quran
ayələrinə əsasən vahid formada qorunub saxlanılmasıdır.
6. «Quran geniş həqiqət düzənliyidir.» Düzənlikdə hər şey
maneə olmadan necə varsa elə də göründüyü kimi, Quran da