Page 250 - Islamic Studies 05

249) / İSLAM ARAŞDIRMALARI JURNALI, Üçüncü il, beşinci sayı (payız-qış / 2024)

Peyğəmbər (s) təkbaşına ayrı-ayrılıqda fərdlərlə görüşüb
söhbətləşsə nə kimi nəticə əldə edər?! İslam peyğəmbəri (s) öz
mühüm bəyanatlarını xalqa çatdırmaq üçün müxtəlif
fürsətlərdən faydalanmışdır. Həzrət həcc dövrünü qənimət
sayırdı. Həmin vaxt ucqar yerlərdən ziyarətə gələnlər böyük
bir izdiham təşkil edirdi. Belə məqamlarda Allah buyuruqlarını
insanlara çatdırmaq daha münasib idi. Amma fərdi dəvətlə

nəticə əldə etmək mümkünsüzdür. Demək, hətta peyğəmbərlər
də cəmiyyətlə işləmiş, ictimai rabitələrdən bəhrələnmişlər.
Əgər peyğəmbər ətrafındakılarla ayrı-ayrılıqda görüşsəydi
ömrünün sonunadək kiçik bir qrupa həqiqəti çatdırmış olardı.
Hansı ki, biz qısa bir müddətdə milyonlarla insanın İslama
qatıldığını görürük.
Əslində informasiya mübadilələrinin misilsiz sürət aldığı
dövrümüzdə fərdi həyatdan danışmağa dəyməz. Belə bir
dövrdə insanın öz maddi və mənəvi ehtiyaclarını təkbaşına
təmin etməsi mümkünsüzdür.
Əgər desək ki, insanın həyatı ictimai həyatdan ibarətdir, yalan
olmaz. Bu istiqamətdə ifratçı nəzəriyyələr də var. Onların
nəzərincə, ümumiyyətlə insan ictimai rabitələrə qatılmadan öz
insanlığını qoruya bilməz. Onlar bildirirlər ki, ictimai həyatdan
uzaqlaşmış fərd heyvan səviyyəsinə enir. Uyğun baxışı irəli
sürən materialistləri rədd edirik. Bəşəriyyətin atası həzrət
Adəm tək-tənha xəlq olunmuşdu. Cəmiyyət yox idisə də,
həzrət Adəm şəxsiyyət baxımından böyük insan idi. Yəni
Allah cəmiyyətdən kənarda da insan tərbiyə edə bilər. İslam
baxımından, insanın ictimai həyata qatılması onun normal bir
həyat yaşayıb öz ehtiyaclarını təmin etməsi üçündür.