Page 251 - Islamic Studies 05

Bədgümanlıq və onun növləri (250

Biz həzrət Adəmin yaranışı kimi istisna halları rədd etmirik.
Hazırkı vəziyyət isə başqadır. Əgər ictimai rabitələr qırılarsa,
ya insanların həyatına son qoyular, ya da bir çox ehtiyaclar
təmin olunmamış qalar. Allah insanı elə yaratmışdır ki, o öz
maddi və mənəvi ehtiyaclarını başqalarının köməyi ilə təmin
edə bilir. Bu baxımdan insanı ictimai varlıq saymaq olar. Bu
ictimailiyi müxtəlif cür mənalandırmaq mümkündür. Həqiqət

budur ki, insan öz maddi və mənəvi ehtiyaclarını yalnız ictimai
həyat sayəsində təmin edə bilir.
Əgər Allah-təala insanı kamilləşmək üçün yaratmışsa və bu
kamilləşmə yalnız ictimai həyat sayəsində mümkündürsə, təbii
ki, Allah rahibliyi, tərki-dünyalığı tövsiyə etməz. İnsanın
təkamülündə məqsəd onun mənəvi kamilliyidir. Amma bir çox
mənəvi kamilliklər maddi vasitələrlə əldə olunur. Demək,
mənəvi inkişaf üçün maddi inkişafa ehtiyac var. Maddi inkişaf
isə ictimai həyat sayəsində gerçəkləşir. İnsanı kamillik üçün
yaratmış və bu kamilliyi ictimai həyatla şərtləndirmiş Allah
guşənişinliyi məqbul saymaz. Bu səbəbdən İslam rəhbərləri
buyurmuşlar: «İslam rahibliyə, guşənişinliyə, tənhalığa
çəkilməyə icazə vermir. Yalnız istisna şəraitdə, xüsusi
fərdlərin zərurət ucbatından müvəqqəti olaraq kənara çəkilmək
icazəsi var. Bəli, deyilənlərdən bu qənaətə gəlirik ki, rahiblik
İslamda məqbul deyil. Acından ölmək qorxusu olan insana
yalnız zəruri həddə murdar ətdən qidalanmaq icazəsi verildiyi
kimi, bəzilərinə istisna hallarda guşənişinlik icazəsi
verilmişdir. Zərurət olmayan şəraitdə rahiblik qadağandır.
Əksinə, İslam ictimai rabitələrin gücləndirilməsini, fərdlərin
bir-birinə yaxınlaşmasını göstəriş verir. Bu baxışı İslamda
prinsip kimi qəbul etmək olar. İslam insanların maddi və
mənəvi problemlərinin həlli üçün ictimai rabitələrin
möhkəmləndirilməsini tapşırır.