Page 303 - Islamic Studies 05

Müasir insanın mənəvi tələbatı (302

təcrübi (qeyri-verifikativ) bir hökmdür və bu prinsipə əsasən

də onun özü mənasız olmalıdır. Mənasız söz ilə də bütün
sözlərin və hökmlərin “mənalılıq meyarı”nı təyin etmək
olmaz.

Anti-Mənəviyyat Sistemlərin Məğlubiyyəti
Anti-mənəviyyat fəlsəfələrə əlavə olaraq, bu fəlsəfələrin

təsiri altında yaranan bəzi anti-mənəviyyat sistemlər də XX
əsrin sonlarında rəsmi şəkildə öz məğlubiyyətlərini elan
etdilər. Bildiyimiz kimi, XX əsrdə dünyanın təqribən yarısı

Komunizmi, Marksizmi sevirdi. Bu elə bir sistem idi ki, onun
ən mühüm cəhətlərindən biri anti-mənəviyyat və anti-din
olmaq idi, din və mənəviyyatı millətlərin tiryəki hesab edirdi

və bu tiryəklə mübarizəni özünün mütləq vəzifəsi bilirdi.
Avropada, Asiyada, Amerikada dünyanın yarısı da həmin
sistemə aşiq idi və özlərinin bütün qədim amal və arzularının

ödənməsini bu anti-din sistemdən gözləyirdi. Amma XX əsrin
sonralında dünya xalqları son dərəcə təəccüb və inamsızlıq
içində bu sistemin rəsmi şəkildə çökməsinin şahidi oldu.
Nəhayət, Kommunizm sistemi XX əsrin 9-cu onilliyində rəsmi

şəkildə bacarıqsızlığını və nəticədə də özünün məhv olmasını
elan etdi. Hamı bu həqiqəti başa düşdü ki, bu sistem xəyali
ilğımdan başqa bir şey deyil. Və bəşəriyyətin həqiqi

ehtiyaclarına cavab verməyə acizdir.
Bu həqiqət camaatın dinə meyl və istəyinə, mənəviyyat
tələbinə yeni bir həyəcan verdi. Bu kommunist sisteminin

boyunduruğundan nisbi müstəqillik və ən azı dünüşcə
müstəqilliyi qazanan bir çox millətlər yenidən mənəviyyata və