Page 59 - Islamic Studies 02

Təsdiq sahəsində əxlaqın dinə ehtiyacı ./ (57

əxlaq normaları tənzimləyir. Lakin bu o demək deyil ki, həmin
əxlaq qanunları dəyişkənliyə məruz qalır. İnsanlar ilk yaranış
günündən dünyanın sonuna qədər bir sıra dəyişməz qanunlara
tabe olmalıdırlar. Misal üçün zaman nə qədər dəyişsə də,
cazibə qanunu dəyişməzdir; min illər sonra da paradoks
hallarının mümükünsüzlüyü dəyişməz qalacaqdır. Deməli,
bəşər həyatında yeniləşməyən ( heç vaxt dəyişməyən )
həqiqətlər vardır. Həmin həqiqətlərin bir hissəsi də insanları
xoşbəxtliyə yönəldən əxlaq qanunlarıdır. Tam əminliklə deyə
bilərik ki, “başqasının hüququna təcavüz etmək qadağandır”
qanunu zaman və məkan çərçivəsinin fövqündə dayanan bir
qanun kimi dəyişməz qalacaqdır. Bizim qənaətimizə görə,
İslamda mövcud olan etika qanunlarının hamısı bu
qəbildəndir. Deməli, İslamın əxlaq qanunları bütün zaman və
məkanlarda, habelə müxtəlif mədəniyyətlərə mənsub olan
1
xalqlar arasında həyata keçə bilən dəyişməz həqiqətlərdir.
Beləliklə, əxlaqın dinə ehtiyacının təsdiq sahəsini daha yaxşı
dərk edə bilməkdən ötrü təfəkkürün nə olduğunu anlamalıyıq.

1. Mail İsmayıloğlu, “Din fəlsəfəsi” (2009-cu il), s. 112-120.