Page 60 - Islamic Studies 02

58) / İSLAM ARAŞDIRMALARI JURNALI, İkinci. İl, İkinci. Buraxılış (Bahar-Yay/2022)

İslam dünyagörüşündə idrak vasitələri
Təfəkkür
Qurani-Kərimdə təfəkkürlə bağlı buyurulur:
1
- "Biz bu misalları insanlar üçün çəkirik ki, bəlkə, düşünələr".
- "Məgər onlar öz-özlüklərində Allahın göyləri, yeri və
onların arasındakıları ancaq haqq-ədalətlə və müəyyən bir
2
müddət üçün yaratdığını düşünmürlərmi?"
3
- "De: "Kor görənlə bir olarmı? Məgər düşünmürsünüz ? "
- "Yeri (insanların və başqa canlıların yaşaya bilməsi üçün)
döşəyən (uzadıb genəldən), orada möhkəm dağlar, çaylar
yaradan, bütün meyvələrdən (erkək-dişi, yaxud şirin-acı, turş-
meyxoş və s. olmaqla) cüt-cüt yetişdirən, gecəni gündüzlə
(gündüzü də gecə ilə) örtüb bürüyən Odur. Şübhəsiz ki, bunda
(bütün bu deyilənlərdə) düşünən insanlar üçün (Allahın
qüdrətini və təkliyini sübut edən) neçə-neçə dəlillər vardır!
4
- "O kəslər ki, ayaq üstə olanda da, oturanda da, uzananda da
Allahı xatırlar, göylərin və yerin yaradılması haqqında
5
düşünər".
İndi isə təfəkkürlə bağlı hədislərə nəzər yetirək:
6
- "Təfəkkür, qəlbin bəsirət gözünə həyat verir".
7
- "Bir saat təfəkkür yetmiş il ibadətdən xeyirlidir".

1. Quran: əl-Həşr surəsi, ayə:21
2. Quran: ər-Rum surəsi, ayə:8
3. Quran: əl-Ənam surəsi, ayə:50
4. Quran: ər-Rad surəsi, ayə:3
5. Quran: Ali-İmran surəsi, ayə:191
6. Təmimi Amidi, Əbdulvahid ibn Məhəmməd “Ğurərul-hikəm və durərul-
kiləm”, s. 57
7. Təmimi Amidi, Əbdulvahid ibn Məhəmməd “Ğurərul-hikəm və durərul-
kiləm”, s.. 56 - Bu hədisdən "Elə isə elmlə məşğul olan insana ibadət lazım
deyil" - kimi nəticə almaq tamamilə yanlışdır. Çünki elm və ibadətlə bağlı
yüzlərlə ayə və hədis mövcuddur. Bunların hər birini nəzərə aldıqda belə nəticə
çıxır ki, bu hədisin mənası insanlara elmin müqəddəsliyini, ucalığını və
əzəmətini göstərməkdir. Çoxsaylı ayə və hədislər bizə elmlə məşğul olarkən