Page 133 - Islamic Studies 03

132) / İSLAM ARAŞDIRMALARI JURNALI, İkinci il, Üçüncü buraxılış (payız-qış /2023)

verəndir."
Heç bir zaman onun cəzasının şiddəti ümumi rəhmətinə mane
olmayacaq. Onun ümumi rəhməti insanları yanlışlığa
salmamalıdır. Belə ki, onun geniş rəhməti zalımlara istədikləri
qədər zülm etməyə imkan yaradır. Əsla belə deyildir, çünki
belə hallarda O şiddətli cəza verəndir. Allahın bu iki
(bağışlayan və şiddətli cəza verən) sifətindən birinə tuş gəlmək
insanın vücudunda olan istedadlara bağlıdır.
Yuxarıdakı ayədə qeyd olunur ki, Pərvərdigar insanların Ona
qarşı etdikləri zülmə baxmayaraq, bağışlayan və əfv edəndir.
Təbii ki, ayədə Allahın öz zülmlərində israrlı olan zalımları
bağışlayacağı nəzərdə tutulmur. Sadəcə bu yolla zalım
insanlara da qayıtmaq və özlərini saflaşdırmaq imkanı yaradır.
Əks təqdirdə “Allah şiddətli cəza verəndir” cümləsinə aid
ediləcəklər.
Bunu da qeyd etmək lazımdır ki, sözügedən ayədən böyük
günahların da (o cümlədən zülm, əlbəttə şərtləri ilə)
bağışlanmasının mümkünlüyü başa düşülür. Bu və bu kimi
ayələr qədimdən "Mötəzililərin" “böyük günahlar heç bir
zaman bağışlanmayacaq” yanlış fikrini alt-üst edir.
Hər bir halda Pərvərdigarın geniş bağışlaması və şiddətli
cəzasından gedən söhbət həqiqətdə hamını qorxu ilə ümidin
orta xəttində saxlamaq üçündür. Bu, insan təlim-tərbiyəsinin
əhəmiyyətli amilidir. İnsanın günahı ağır olsa da Allahın
rəhmətindən ümidini kəsməməlidir. Həmçinin günahı az olsa
da özünü Allahın cəzasından amanda olduğunu
düşünməməlidir.
Ona görə də Peyğəmbərdən (səllallahu əleyhi və alih) nəql
olunan bir hədisdə oxuyuruq:
ْ
َ َ
ُ
َ
ُ
د ِ حاو ٌّلُک َل َکَّت َلا هُباق ِعو ِ الل ديِعو لاوَلو ، ُ شيِعلَا ًادَحأ أنَه ام ُهُز ُ واَجَتو ِ الل ُ وْفَع لاو َل
َ
َ
َ
َ
“Allahın əfv və bəxşişi olmasaydı, həyat heç kəsə şirin