Page 160 - Islamic Studies 04

Dinə söykənən əxlaq/ (159

nümunə olaraq Quranın bir neçə surəsindən bir neçə ayəni
nəzərinizə çatdırırıq:
Allah-Taala “Əbəsə” surəsində İslam peyğəmbərinin və
1
yaxud Peyğəmbərə yaxın şəxslərdən birinin kor bir kişi ilə
rəftarını bəyan edərkən məlum olur ki, Allah-Taala
cəmiyyətdə kimsənin hüquqlarının azacıq olsa belə
tapdanılmasına razı deyil, çünki kor bir kişiyə kiçik bir
etinasızlıq səbəbindən bu barədə bir neçə ayə nazil olur. Təkcə
bu ayələri əsas götürərək dini əxlaqın fərdi insan hüquqlarına
sekulyar əxlaqdan yüngül yanaşması fikrini rədd etmək
mümkündür. İslamda qeyd olunan ayələrə oxşar ayələr və
hədislər kifayət qədərdir. Digər bir tərəfdən İslamda insanlara
din ayinləri və qanunlar çərçivəsində təqdim olunan nə varsa,
hamısı onların dünya və axirət həyatı üçün faydalı, bəzən də
zəruridir. Deməli, bu baxımdan İlahi dəyərləri insani
dəyərlərdən ayırmaq əsassızdır.
2. Müsəlman xalqların az bir hissəsi dini əxlaqa
yiyələnmişdir. Yalan, rüşvətxorluq və bu kimi əxlaqa zidd
işlərin müsəlmanlar arasında geniş yayılması onu göstərir ki,
dini əxlaq sistemi cəmiyyətdə işlək ola bilməz.
Bu irada cavab olaraq deyirik:
a). Etik normalara zidd bir çox davranışları müsəlmanlara aid
etmək olmaz. Bundan əlavə müasir dövrdə əxlaq problemi
sekulyar cəmiyyətləri də narahat edir. Hətta bir çox sahələrdə,
o cümlədən, ailə qurumu məsələlərində müsəlmanların
problemləri digər dinlərə sitayiş edənlərin problemlərindən
daha azdır.
b). Öncədən də qeyd olunduğu kimi, müəyyən qanunlar
toplusunun mövcudluğu həmin qanunların cəmiyyətdə tətbiq

1. Quranda adı çəkilmədiyinə görə təfsirçilərin rəyi müxtəlifdir.