Page 54 - Islamic Studies 04

ƏLLAMƏ MƏCLİSİNİN “BİHARÜL-ƏNVAR” ...(53

kəlmələrinin leksik mənasını belə izah edir: “Yer aşağı
olduğuna görə ərz adlanıb. Çünki ərz sözü aşağı, alçaq
mənalarındadır. Səma isə yüksək və ucalıq mənalarını ifadə
1
edir”. Alim yerin və göylərin altı gündə yaradılması problemi
haqqında İbn Abbasdan belə bir hədis nəql edir: “Ayədə olan
2
altı gündə məqsəd axirət vaxtıdır”. Lakin müəllif bu fikri
qəbul etməyərək burada dünya vaxtı olduğu qənaətindədir.
Həmçinin o, Allahın bütün aləmləri bir göz qırpımında
yaratmağa qadir olduğunu, lakin mələklərə ibrət olsun deyə
3
onları tədricən yaratdığını söyləyir.

Əllamə Məclisi “Biharül-ənvar” əsərində astronomiya
elminin mühüm məsələlərindən olan göy cisimlərinin tərkibi,

göy cismlərinin hərəkəti, ulduzların uzaqlığı və bu
tədqiqatlardan əldə edilə biləcək hər hansı bir bilgi haqqında
4
məlumat vermişdir. O, günortanın yarı olması xəttini, qiblənin
bilinməsi və başqa məsələləri araşdırmaq üçün astronomik və
digər həndəsi cihazlardan istifadə etmişdir. O, bu elmlər
sahəsinə aid bəzi problemləri o zaman daha məşhur olan

qədim müsəlman və hind alimlərinin görüşləri əsasında
işıqlandırmışdı. Əllamə Məclisi astronomiyaya aid
problemlərə toxunan zaman demişdir: “Biz tanınmış ölkələrin

dəyişmə meylinin miqdarını qeyd etdik, necə ki, tədqiqatçılar

Həmin mənbə, c. 54, səh. 4 1
Həmin mənbə, c. 54, səh. 6 2
Həmin mənbə 3
Həmin mənbə, c. 74, səh. 76 4