Page 16 - Islamic Studies 05

15) / İSLAM ARAŞDIRMALARI JURNALI, Üçüncü il, beşinci sayı (payız-qış / 2024)

düşə bilər və hər bir kateqoriaya aid olan insanlar Quran
ayələrini öz bilgiləri səviyyəsində dərk edib, başa düşə bilər.

Həmçinin oxuduğumuz ayələrə diqqət etsək, görərik ki,
ayələrin hər birində fərqli mövzulara aid mənalar var.

Misal üçün Allah cümə surəsinin 2-ci ayəsində buyurur:
Ümmilərə (yazıb-oxumaq bilməyən ərəblərə) özlərindən
onlara Allahın ayələrini oxuyan, onları (şirkdən) təmizləyən,
onlara Kitabı və hikməti öyrədən bir peyğəmbər göndərən
Odur. Həqiqətən, onlar daha əvvəl açıq-aydın bir zəlalət içində
idilər.

Diqqət etsək, görərik ki, Allah ayənin əvvəlində
Peyğəmbərin (s.ə) haqqında danışır, daha sonra fəlsəfə və
hikmətə işarə edir, ayənin sonunda isə Allah tarixi bir həqiqətə
işarə edib, müşrik və kafirlərin peyğəmbərdən (s.ə) öncə açıq-
aydın bir zəlalət içində olduqlarını xatırladır.

Yəni Quran ayələri elə bir xüsusiyyətə malikdir ki, o ayələri
həm filosoflar, həm müəllimlər, həm həkimlər həmdə adi
insanlar dərk edib, başa düşə bilər.

Quranda irfani ayələr

İrfan barədə qısa anlayış

İrfan ərəb sözüdür və “böyük və əhatəli bilik” mənasındadır.
Yəni İrfan sözü biliyin çox olduğunu ifadə edir. İrfan sözü
ümumi mənada həyatın və insanlığın mahiyyəti, dünyada baş
verən hadisələrin hikməti, uca yaradan olan Allahın varlığının
və sifətlərinin təhlili haqqında bilik və düşüncələrin məcmusu
kimi qəbul edilir. Bunu da unutmamalıyıq ki, İrfan quru elm
deyil, həmçinin dünyagörüşüdür. Çox zaman “irfan” sözü