Page 338 - Islamic Studies 05

337) / İSLAM ARAŞDIRMALARI JURNALI, Üçüncü il, beşinci sayı (payız-qış / 2024)

Cərirənin fikirləri ilə müvafiq olaraq imaməti dinin məsləhətli
işlərindən biri hesab etmişlər. Onların fikrincə tövhid və
Allahtanıma mövzusunda imamətə ehtiyac olmasa da, qəzavət
və qanunvericilikdə, yetimlərin və kimsəsiz qadınların
himayəsində, islam cəmiyyətinin qorunmasında və düşmənə
müharibə e᾿lan olunmasında imama ehtiyac duyulur. Bu
səbəbdən də imamın elm baxımından hamıdan üstün olması,

hamıdan daha tədbirli və düşüncəli olub xalqın ümumi
rəğbətini qazanması lazım deyildir. Çünki, qeyd olunan
ehtiyaclar bu xüsusiyyətlərə malik olan şəxsin seçilməsi ilə də
aradan qaldırılmış olur. Əhli-sünnə alimlərinin bə᾿ziləri də
belə bir əqidəyə əsaslanaraq müctəhid olmayan bir şəxsin də
imamətini qanuni hesab etmişlər, bu şərtlə ki, (şər᾿i)
hökmlərdə müctəhidə müraciət etmiş olsunlar.

3-4. Salehiyyə və Təbəriyyə;

Salehiyyə Həsən ibni Saleh ibni Həyyin və Təbəriyyə
Kəsirun-nə᾿vanın tərəfdarlarına verilən addır.

Bu iki firqə əqidə və e᾿tiqad baxımından bir-birinə olduqca
oxşar olmuşlar. Onlar imamət mövzusunda Süleymaniyyə ilə
həmfikir olmuş, lakin Osmanın mö᾿min və ya kafir olmasında
müəyyən fikir ayrılığına gəlib çıxmışlar. Onlar deyirlər: Onun
barəsində nəql olunan tarixi sənədlərə müraciət etdikdə, onun
«əşəreye mubəşşirə*»nin biri olmasına, müsəlman və ya
mö᾿minliyinə, cənnət əhlindən olacağına hökm edirik, lakin
gördüyü işlərə yə᾿ni, Bəni-üməyyəni dirçəltməsinə,
səhabələrin rə᾿yi ilə müxalif olduğuna və zorakılığa dair rə᾿y
verməsinə nəzər saldıqda, küfr etməsinə dair hökm veririk. Bu
səbəbdən də onun haqda qəti qərar çıxarmağa çətinlik çəkir və
onun işini Allah-taalanın öhdəsinə qoyuruq. Əli ibni Əbu