Page 349 - Islamic Studies 05

Zeydiyyə və İsmailiyyə məzhəblərinin inancları (348

Növbəti dərsimizdə İsmailiyyə firqəsinin e᾿tiqadı barədə
ətraflı söhbət açacağıq.

İSMAİLİYYƏ FİRQƏSİNİN E᾿TİQADLARI

İki səbəbə görə İsmailiyyə firqəsinin e᾿tiqadları barədə
dəqiq mə᾿lumat əldə etmək olduqca çətindir. Əvvəla ona görə
ki, bu firqə tərəfdarları düşmənlərindən qorunmaq məqsədilə
tarix boyu öz əqidə və e᾿tiqadlarını gizli saxlamış və
başqalarının onlara yaxınlaşmalarına şərait yaratmamışlar. Bu
sahədə müxtəlif kitablar yazsalar da, onu digərlərindən gizli
saxlayaraq kimsənin əlinə düşməsinə razı olmamışlar. Hal-
hazırda İsmailiyyə firqəsinin müqəddəs hesab etdiyi və
müəmmalı mətləbləri ehtiva edən Əbul Xəttabın «Ummul-
kitab» adlı şübhəli əsəri də bu qəbildəndir.

Digər tərəfdən də İsmailiyyə firqəsinin əqidə üsullarının
əsasını batinçilik və yozumluq prinsipi təşkil edir. Onlar belə
bir əqidədədirlər ki, bütün dini hökmlərin batini mə᾿naları
vardır və onlardan agah olan yeganə şəxs imamın özüdür. Bu
səbəbdən də İsmailiyyə bütün dini hökmlər üçün batini
mə᾿nalar nəzərdə tutmuşdur. Yə᾿ni, bütün işlərin həqiqətini
onun zahiri quruluşu və mə᾿nası deyil, batini mə᾿nası təşkil
edir.

Məhz bu məsələ İsmailiyyə firqəsinin e᾿tiqad və əqidə
üsullarının şübhəli və anlaşılmaz olmasına səbəb olmuşdur.
Tədqiqatçı alimlər apardığı araşdırmalar zamanı bir çox
hallarda yetkin nəticəyə gələ bilməyib onlar barədə elə bir fikir
və fərziyyələr irəli sürmüşlər ki, bunun həqiqətən onlara aid
olub-olmamasını dəqiqləşdirmək çox çətindir.