Page 126 - Islamic Studies 06

Vəhyin mahiyyəti / 125

Valideyn-Övlad münasibətləri
Uşaq şəxsiyyətinin formalaşmasında ailənin rolu
əvəz¬edil¬məz¬dir. Gənc nəslin tərbiyəsi ailənin başlıca
funksiyalarından biri¬dir, valideynlərin isə ən mühüm
vəzifələrindəndir.Lakin ailədə valideynlərin xeyirxah
arzularından asılı ol¬ma¬ya-raq, həm yaxşı, həm də pis uşaq
böyüyə bilir. Bunu nə ilə izah etmək olar? Ailədə hansı

şəraitdə yaxşı, və ya pis uşaq forma¬la¬şır? Vali¬deynlər gənc
nəslin tərbiyəsində nəyə xüsusi diqqət yetir-məli¬dirlər? Heç
bir ailədə uşaq kortəbii şəkildə tərbiyə edilmir. Hər bir
vali¬deyn uşaqlarının tərbiyəsində mütləq müəyyən pedaqoji
məq-sədi rəhbər tutur. Həmin məqsəd nə dərəcədə doğrudur və
ya səhv¬dir? Valideyn öz məqsədini necə həyata keçirir?
Valideynlərin bir qisminin pedaqoji məqsədləri çox vaxt aydın
xarakter daşımır, yəni dəqiq olmur. Bu uşaqların ailə tərbiyəsi
işinə böyük ziyan vurur. Lakin bununla yanaşı, qeyd etmək
lazımdır ki, valideynlərin – ata-ananın böyük əksəriyyətinin öz
qarşısına qoyduqları pedaqoji məqsədlər dəqiqliyi ilə seçilir.
Şəxsiyyətin formalaşması ictimai münasibətlər sistemi ilə
bilavasitə bağlıdır. Tərbiyədən geniş mənada danışanda məhz
bu cəhəti – ictimai münasibətlər, o cümlədən, ailə
münasibətləri siste¬minin uşaq şəxsiyyətinə təsiri nəzərdə
tutulur. Ailədə uşaqların sosial inkişaf şəraiti müxtəlif
amillərlə şərt¬lənir, onlardan ikisini ayrıca qeyd etmək
gərəkdir. Birinci tip amil¬lərə ailə münasibətləri – ata ilə ana,
valideynlərlə uşaqlar, bacı ilə qardaş, və s. arasındakı
münasibətlər daxildir. Ailənin maddi və¬ziy¬yəti, mənzil
şəraiti, quruluşu ikinci tip amillər sırasına daxil edilir. İkinci
tip amillər uşaqların tərbiyəsinə bu və ya digər dərəcə¬də təsir
göstərir. Lakin psixoloji tədqiqatlardan görünür ki, onları gənc
nəslin tərbiyəsində həlledici hesab etmək olmaz.Ailə
münasibətlərinin uşaqların tərbiyəsində roluna xüsusi diq¬qət