Page 283 - Pure Life 13

İslamda Siyasət və Idarəetmə /329

Hər üç idarə formasının çatışmamazlığını aradan

qaldırmaq, qarışıq dövlət yaratmaq yaxşıdır.
Roma İmperiyasının yoxsul kütlələrinin manafeyinin
ifadəsi kimi meydana gələn xristianlığın siyasi

ideologiyası esxatoloji (esxatos yunanca “son”,
“sonuncu”) və messian (messiya yunanca “məsih”-
xilaskar) xarakter daşımışdı. Bəşəriyyətin xilası İsa
peyğəmbərin ikinci dəfə zühuruna əsaslanır.

19-20-ci əsrlərin Siyasi İdeyaları
Fransa burjua inqilabı siyasi fikirə güclü təkan verdi.
Siyasi liberalizmin ideya əsasları, Bentamen Konstan və
Herbert Spenser əsərlərində əksini tapmışdır.
B. Konstan (1767-1830) “Konstitusiya siyasətin kursu”
əsərinin müəllifidir. Burjua hüququ və azadlıqlarını
müdafiə edib feodalizmi tənqid edirid. Zəhmətkeşlərin
radikalizminin əleyhinə çıxırdı.
Konstanın diqqət mərkəzində duran problemlərdən biri
şəxsiyyət və dövlətin nibəti idi. Konstana görə insana
azadlıq xasdır. Buradan da vətəndaşların əsaslı hüquqları
irəli gəlir. O, mülkü (şəxsi) və siyasi azadlıqları bir-
birindən ayırır. Qədim xalqlar (Yunan və Roma) ancaq
siyasi azadlığa malik olmuşlar.
Onların azadlığının mənası kütləvi siyasi
hakimiyyətdən ibarət olmuşdur, şəxsi azadlığın isə nə
olduğunu bilməmişlər, çünki din, mülkiyyət, təsərrüfat və
s. dövlət tərəfindən çərçivəyə salınmışdır.