Page 114 - Islamic Studies 02

112) / İSLAM ARAŞDIRMALARI JURNALI, İkinci. İl, İkinci. Buraxılış (Bahar-Yay/2022)

Bəli, pak fitrətə malik insanlar Allahın nişanələrini gördükdə,
və ya Quran ayələrini tilavət etdikdə, onların təsirindən
riqqətə gəlirlər. İmanlı insanlar ilahi nişanələr qarşısında
həyəcanlanırlar. Qulağa çatan bu xoş nəvaziş möminin ruhunu
sakitləşdirir. Xüşu da belədir. Bir növ özünü itirməkdir. Allah
qarşısında özünü sındırmaq ləzzət vericidir. Necə olsa da
insan Onun əzəmət və iradəsi qarşısında acizdir. Bizim əldə

etdiyimiz hər bir elm, istedad, Onun sonsuz qüdrətinin
nişanəsidir. “ Allah özünü aşağı tutanları ucaldır. ” 1
Allah qarşısında sınıb, göz yaşlarını axıdan insanxüsusi bir
ləzzət duyur və daim bu haqda qalmaq istəyir. İlahi eşqin
insanda təcəllisi burada baş verir. 2.
İnsan özünü məhbubu qarşısında daim həqir hiss edir. Mömin
üçün Allahdan gözəl məhbub tammaqsa qeyri- mümkündür.
İnsanın ən gözəl vaxtlarından tutmuş, ən zəif vaxtlarında
həmişə ona pənah vermiş, onu öz rəhmət qanadlarına almışdır.
Hər zaman onunla olan, onun bütün sirlərindən xəbərdar olan
yeganə sadiq dost Allahdır. Mehriban rəhmət nəzərləri daim
üzərimizdədir. Belə bir varlığı sevməmək ağılsızlıqdır və
qeyri mümkündür. Allah bizləri onu həqiqi sevənlərdən qərar
versin və həmişə yalnız Ona itaət etməyi nəsib etsin.
İnsan öz vücudunu daim Allahın əzəməti ilə müqayisə etdikdə
istər istəməz xüşu halını alir, mütiləşir. Əgər naamzın merac
qüvvəsinə malik olması üçün xüşu halının başlıca şərt
olduğunu bilsəydik, həqiqətə çatmaq üçün bu sifəti özümüzdə
yaratmağa çalışardıq. Xüşu halı bizə xof və xəşiyyətlə birlikdə
bizim yol yoldaşımız ola bilər. Qorxu və ümid Allahın heybəti
qarşısında yaranan hisslərdir. Biri bizi Allahın heybətindən
qorxutduğu halda, digəri bizi Allahın rəhməti ilə ümidləndirir.
Dedik ki Allahın heybəti qarşısımda yaranan hiss “xof”
adlanır. Əslində xof hissi və xüşu əzəmət müqabilində yaranır,

1 - Misbah / Allaha doğru, 81