Page 236 - Islamic Studies 03

Regionda vəhdətin önəmi/ (235

İslamda birliyi nümayiş etdirən nümunələr çoxdur. Bunu biz
camaatla birgə yerinə yetirilən ibadətlərdə, o cümlədən, onun
ən ali formasını “həcc” mövsümü zamanı müşahidə edə

bilərik. Cismən və ruhən bir-birindən minlərlə fərsəx fasiləsi
olan müxtəlif millətlərin nümayəndələri bir məkana yığışıb,
düşüncə və şüarlarında vəhdət təşkil edirlər. Yaradılış aləminə

hakim kəsilən yeganə nizamın simasında cilvələnən bu
izdihamın xüsusi şövkət və əzəməti vardır. Həqiqətdə, İslam
ruhən varlıq və yaradılış aləmi ilə həmahəngdir. Əgər fərz
olaraq bir anlıq səmadan camaat namazlarının sıralarına nəzər

salınsa, onların bir-birini əhatə edən dairələrini bir mərkəzə
yönəlmiş surətdə, kamil vəhdətin nişanəsi kimi müşahidə
edəcəyik. Hətta İslam bir sıra ölçüləri belə mümkün qədər –

hər hansı tayfa və irqə mənsub olmayan təbii parametrlərdən
almış, “addım”, “qarış”, “ovucun içi” kimi hamının qavradığı
terminlərlə üstünlük verilmişdir.

Amma mövzu ilə bağlı əsas məsələ cəmiyyətdə əxlaqın
inkişafı, əxlaqi normalara riayətdir və onsuz heç bir cəmiyyət
rahatlıq üzü görə bilməz. Bütün dünyanı əhatə edən

böyükmiqyaslı icmanın təşkili üçün fikri-ideoloji inkişaf zəruri
olduğu kimi, əxlaqi inkişafa da ehtiyac var. Əxlaqi inkişafsız
heç kəs digərinin bütün fikir və rəftarları ilə həmişə razılaşa və

çox vaxt qarşıya çıxan müxtəlif fikir ayrılıqlarını layiqincə həll
edə bilməz. Bu qismin əhəmiyyəti peyğəmbərlərin təlimlərinə
ehtiyacı bir daha artırır.