Page 123 - Islamic Studies 04

122) / İSLAM ARAŞDIRMALARI JURNALI, Üçüncü il, Dördüncü buraxılış (Bahar-Yay/2023)

“Dağlar dirəklər kimi yerə gömülmüş dərin köklərə malikdir.
Bu köklər yerin dərinliklərinə gedib çıxır. Ona görə də dağlar,
1
sanki payaya bənzəyir”.
Andre Cailleux həmin kitabın 221-ci səhifəsində dağların
köklərini belə təsvir etmişdir.
Çox maraqlıdır ki, Quranın nazil olmasından əsrlər sonra
dağları Quranın vəsf etdiyi kimi müasir alimlər də həmçinin

“paya” adlandırıblar.
Almaniyanın məşhur elmi saytı olan www.researchgate.net
saytında D. Pedreira, J. Gallart, J. A. Pulgar və J. Diaz kimi
tanınmış alimlər də həmçinin dağların mahiyyətindən bəhs
edərkən Qurandan xəbərləri olmaya-olmaya dağları Quran dili
ilə “paya” kimi vəsf etmiş və Alp dağlarının kökünün yerin
dibinə 42 km dərinliyində uzandığını qeyd ediblər.
Paya ərəb dilində ( دتو) “vatəd”, ingilis dilində isə “vedge”,
yaxud “peg” adlanır.
Paya bir şeyi saxlamaq üçün tir, dayaq, sütun, dirək
deməkdir. Həmçinin külək tərpətməsin deyə yerə paya vuraraq
çadırı iplə bu payaya bağlayırlar.
Yer üzünü saxlamaq üçün paya rolunu oynayan nəhəng
dağlardan biri kimi Himalay dağını misal çəkmək olar.
Himalay dağları silsiləsi 7200 metrdən hündür olan 50-dən
çox nəhəng dağları əhatə edir və Yer kürəsində olan ən hündür
bir neçə zirvələrə malikdir. Everest adlanan ən yüksək zirvəsi
8848 metr, digər 14 zirvələrindən 10-u isə 8000 metrdən
hündürdür. Himalay dağlar silsiləsi Nepal, Hindistan, Butan,
Çin və Pakistan kimi Asiya qitəsinin 5 ölkəsini əhatə edir. Bu
dağların uzunluğu 2413 km, eni isə 250-300 km – dir. Himalay
dağının yer səthindəki hündürlüyü 9 km olmasına baxmayaraq
onun yerin altına uzanan kökünün dərinliyi 125 km-dən
çoxdur.

Anatomy of the Earth”, Cailleux, səh.220 . 1