Page 205 - Islamic Studies 04

204) / İSLAM ARAŞDIRMALARI JURNALI, İkinci il, Üçüncü buraxılış (payız-qış /2023)

sizin düşüncənizə əsasən, dünyada aradan gedən şey sizin

bədənlərdir ki, sizin həqiqətiniz ona bağlı deyil.”

“Təvəffa” sözünün mənasına diqqət etmək lazımdır ki, bir

şeyi tam və kamil almaq mənasınadır və eləcə də “kum” şəxs
əvəzliyinə birinci ayədə diqqət etməklə bu məsələ aydınlaşır
ki, bəşərin insanlığının həqiqəti elə ölüm mələyinin vasitəsi ilə

alınan şeydir və həmin ruhdur. Bəs, bu ayədə bizim müzakirə
etdiyimiz məsələlərin iki əsaslı nöqtəsinə toxunulub: 1-
İnsanın hqəiqəti ki, “kum” (yən siz) şəxs əvəzliyi ilə xitab

olunub və həmin alınandır ki, o da ruhdur. 2-Ruhun varlığının
əsası da ruhda isbat olur, çünki yuxardakı ayədə “insanın tam
varlığı elə həmin cismani bölmələrdə və bədən üzvlərində

xülasələşir” təsəvvürünün əsassız olduğu izah edilib və bəşərin
insanlığının qeyri-maddi bir cəhət üzərində dayandığı
göstərilib.

İkinci ayədə birinci ayədən daha aşkar şəkildə nəzərdə tutulan
məsələyə toxunulub, çünki buyurur: “Allah ölüm anında o şeyi
ki, insanın həqiqəti və diriliyi ona bağlıdır onu alır (yəni, ölüm

anında Allah insanın ruhunu və canını alır). Buna əsasən,
həmin ayənin və birinci ayənin mənasına diqqət etməklə, bu
nəticəyə yetişilir ki, insanın bədən üzvləri və duyğu orqanları

ki, ölümdən sonra torpaqda dağılır və müəyyən mənada itir,
insan diriliyinin və şəxsiyyətinin meyarı deyil, bəlkə, insanın
ruhi cəhətidir ki, onun dirilik və şəxsiyyət meyarı sayılır.

-“Nisa” surəsi, ayə 97: