Page 259 - Islamic Studies 05

Bədgümanlıq və onun növləri (258

Əgər fəhlə öz zəhməti müqabilində maaş alırsa demək ədalətə
əməl olunur. Amma zəhməti müqabilində maaş almayan
fəhləyə sitəm qılınır və bu rabitə davamlı ola bilməz. Əgər ev
sahibi ilə icarəçi arasında rabitələrin möhkəm olmasını istəsək,
icarəçi mülkün dəyərinə uyğun icarə ödəməlidir. Əgər ictimai
rabitədə hər iki tərəfin faydası nəzərə alınırsa, bu rabitə
ədalətlidir. Tərəflər ədalətli münasibətlərin hər iki tərəfə fayda

verdiyini anladıqda ədalət əsasında rəftar etməyə çalışacaqlar.
Ədalət hökm edir ki, cəmiyyətə fayda verənlərə fayda verilsin.
Faydalar bir-birinə münasib olmalıdır. Bu ağılın hökmüdür.
Dövlət bir zümrəyə yardım əli uzatdıqda həmin zümrənin
cəmiyyətə faydasını nəzərə almalıdır. Ədalətə riayət olunması
üçün uyğun tənasüb gözlənilməlidir. Belə olduqda xalq ictimai
rabitələrin qorunmasına maraq göstərir. Fərdlər ictimai
rabitələrdən zərər gördükdə bu rabitələri qırmağa, bac
verməyəcəkləri rabitələrin qurulmasına çalışırlar. Uyğun
prinsipi fəlsəfi baxımdan hamı anlamasa da, ümumi şəkildə
dərk edir. Hər bir insan anlayır ki, o aldığı muzda uyğun yük
çəkməlidir. Bəli, xidmət müqabilində haqq ödəmək lazımdır.
Bütün insanlar fitri olaraq bu həqiqəti anlayır.
Şübhəsiz, ictimai həyatın hifzi üçün ən böyük amil ədalətdir.
Bu həqiqətin isbatı üçün ayə və rəvayətlərə müraciət etmək
olar. Amma bu araşdırma söhbətimizin mövzusundan
1
xaricdir.

1 - Ayətullah Misbah Yəzdi, Şəhadət yatağında Mövlanın öyüdü, səh. 47