Page 113 - Islamic Studies 06

İSLAM ARAŞDIRMALARI JURNALI, Üçüncü il, beşinci sayı (Bahar-Yay / 2024) /112

güzgüdür; amma elə güzgüdür ki, ona baxan və ondan öyrənən
uşağı dəyişdirmək, özü kimi etmək gücünə malikdir.
Valideynin mütləq riayət etməli olduğu bir neçə cəhət
vardır. Amma onların hər biri barəsində ayrı-ayrılıqda söhbət
açmağa məqalənin həcmi imkan vermədiyi üçün yalnız bir
məqam üzərində durmaqla kifayətlənirik. Valideyn heç zaman
uşağa yalan danışmamalıdır, heç zaman özü tərsinə etdiyi bir

işi ondan tələb etməməlidir. Hətta uşağa hər hansı mükafat
vədəsi verərkən belə, diqqətli olmaq lazımdır ki, bu vədəyə
xilaf çıxmayasan. Uşaq ata-anadan yalan görərsə, əvvəla, qəlbi
onlardan sınar. Ikincisi, onun özündə də yalançılıq xasiyyəti
yaranar; axı yalan danışmaq pis iş olsaydı, onun nümunə kimi
qəbul etdiyi valdieynlər bunu etməzdilər.
Səhabələrdən Abdullah ibn Amir rəvayət edir ki, bir gün
Peyğəmbər bizim evimizdə oturmuşdu. Bu zaman anam məni
çağırıb dedi: “Tez yanıma gəl, gör cənə nə verəcəyəm”.
Peyğəmbər anamın sözlərini eşidəndə soruşdu: “Uşaq
gələndən sonra ona nə verəcəksən?”. Anam cavab verdi: “Bir
xurma verməyi düşünürdüm”. Peyğəmbər buyurdu: “Əgər ona
heç nə verməsəydin, əməl dəftərinə yalan cəzası yazılacaqdı”.
Valideyn öz övladına hər hansı əməlin pis olduğunu
söyləyirsə, özü də bu əməli etməməlidir. Əks halda, onun
nəsihətlərinin heç bir kəsəri olmayacaq. Əgər ana ataya hörmət
göstərməyi uşaqdan tələb edirsə, amma özü evdə əri ilə kobud
davranırsa, təbii ki, onun dediklərinin uşağa heç bir təsiri
olmayacaq. Ata halal-haramı gözləmək barədə uşağa hər gün
nəsihət verirsə, amma özü küçədə rastına çıxan pul qabını
onun gözü qarşısında götürüb mənimsəyirsə, uşaq bu barədə
nə düşünəcək? Yalnız valideyn deyil, uşağın tərbiyəsi və təlimi
ilə məşğul olan hər kəs öz davaranışına diqqət yetirməli, uşaq
tərəfindən izləndiyini unutmamalıdır. Bu rəvayətdən yəqin ki,
çoxlarının xəbəri var: Bir gün bir ana uşağını Peyğəmbərin