Page 116 - Islamic Studies 06

Vəhyin mahiyyəti / 115

təmasda olması onun inkişaf və kamilliyinin ilk amilidir. Bu
ünsiyyət sayəsindədir ki, gələcəkdə cəmiyyətə ayaq basan uşaq
həmtayları ilə ünsiyyət yaratmağı bacarır. Uşağın cəmiyyətlə
tanışlığında da ilk vasitəçi anadır. Bir çox qərb psixiatorları, o
cümlədən Spirts ana qayğısının uşağın həm cismi, həm də
zehni inkişafindakı əhəmiyyətini vurğulamışdır. O, ananın
ağuşunda böyüyən və ana qayğısından uzaq düşən uşaqlar

üzərində apardığı müşahidələrdən sonra belə qənaətə gəlib ki,
birinci dəstədən olan uşaqlarda cismi və zehni inkişaf, o
cümlədən fərdi və ictimai şəxsiyyət kimi formalaşmaq, ikinci
dəstədəki uşaqlardan daha üstündür.
Əziz İslam peyğəmbəri Həzrəti Məhəmmədin (s)
hədislərindən də aydın olur ki, ana övladına olan məhəbbətini
atadan daha çox büruzə verir və o, uşağını boya-başa
çatdırmaq üçün daha çox fədakarlıq göstərir.
İmam Zeynül-abidin (ə) da ananın övladı üçün çəkdiyi bir
çox zəhmətləri sadalayaraq buyurur: «Allah tofiq verməsə, heç
kim ananın çəkdiyi zəhmətlərin əvəzini qaytara bilməz».
Ailə uşaqların təlim-tərbiyə ocağıdır və bu məqsədə
çatmaq üçün ata və ana ailədə əlverişli şərait yaratmalıdırlar.
Uşağın şəxsiyyəti ailədə formalaşır. Bir-birilə əlaqədar olan
amillər, o cümlədən irsiyyət, xarici görkəmindən əlavə, onun
şəxsiyyət və xasiyyətində də böyük təsirlər qoyur. Şəraitdən
asılı olaraq irsiyyətin fərd üzərində qoyduğu təsirlər müxtəlif
formalarda təzahür olur. Məsələn, bəzən irsiyyətin bəxş etdiyi
müəyyən istedadlar şərait nəticəsində ya çiçəklənir, ya da
məhv olub aradan gedir.
Müqəddəs İslam dinində ata-ananın boynuna düşən bu ağır
məsuliyyət, yəni övladın təlim-tərbiyəsi, təkidlə bəyan
olunmuş və bu sahədə lazımi tövsiyələr kitablarda qeyd
edilmişdir. İmam Səccad (ə) buyurub: «Övladın valideyn
üzərindəki haqqı bunlardır: (Ey valideyn,) bil ki, bu uşaq sənin