Page 132 - Islamic Studies 06

Vəhyin mahiyyəti / 131

səhvlərini anlayacaq, yaxşı işi ilə "günahlarını” yumağa
çalışacaqlar. Tutduğu əməllərə görə uşaqlarla elə söhbətlər
aparılmalı, onlara elə təsir göstərilməlidir ki, o həmin pis
hərəkətin onun üzvü olduğu, kollek- tivə, valideynlərə, ailənin
şərəfinə, nüfuzuna, ümumiyyətlə, cəmiy- yətə nə kimi zərər
vurduğunu şüurlu surətdə dərk etsin, öz hərəkət və davranışına
düşüncəli nəzarət etsin, yaşlıların xeyirxah məslə- hətlərinə

qulaq assın. Bunun üçün isə valideynlər, ilk növbədə,
tərbiyənin məqsədini aydın təsəvvür etməlidirlər.
A.S.Makarenko göstərirdi ki, bəzi ailələrdə bu məsələyə
daim etinasızlıqla yanaşırlar: valideynlər və uşaqlar sadəcə bir
yerdə yaşayırlar, onlar ümid edirlər ki, hər şey öz-özünə
qaydaya düşə¬cək¬dir. Belə valideynlərin nə aydın məqsədi,
nə də müəyyən proqramı olur. Əlbəttə, belə hallarda tərbiyənin
nəticəsi də həmişə təsadüfi olur və çox vaxt valideynlər sonra
təəccüb edirlər ki, nə üçün onların maraqları korlanmışdır.
Tərbiyənin məqsədi müxtəlif formalarda – ideya-siyasi,
əmək, əqli, mənəvi, estetik, ekoloji, hüquq və fiziki tərbiyə
kimi həyata keçirilir. Bu sahədə ailənin öz imkanları, uşaq
bağçalarının və məktəbin özünəməxsus xüsusiyyətləri vardır.
Lakin buna baxmayaraq onlar vəhdət təşkil etməlidir.
Əmək, mənəvi və əqli tərbiyənin ayrı-ayrılıqda
özünəməx¬sus məz¬munu, vəzifələri və üsulları vardır. Ailədə
ata və ana onları yax¬şı bilməlidir. Lakin nəzərə alınmalıdır ki,
şəxsiyyət hissə-hissə tər¬biyə olunmur. Onun formalaşması
sistemli xarakter daşıyır. Tər¬bi¬¬yə¬nin yuxarıda
göstərdiyimiz tərkib hissələri hamısı bir məqsədə-şəx¬siyyətin
formalaşdırılması məqsədinə xidmət edir. Buna görə də ailə
tərbiyəsində onların qarşılıqlı əlaqəsinə ciddi diqqət
yetiril¬mə¬li¬dir.
Uşaqlarda ictimai mülkiyyətə, ətraf aləmə, təbiətə,
insanlara qarşı münasibətdə özünü büruzə verən mənfi, sərt