Page 196 - Pure Life 03

218 /PURE LIFE, Vol.2.No.3, (Dhul ZİLHİCCE 1436, sentyabr 1394. sentyabr 2015)

Onun üçün şadlıq, aramlıq və yaşamağa ümid yaradan,
insanın varlıq aləmi haqqında mənalı təsəvvürə, izaha və
onun batini razılıqla yaşamasına səbəb olan bir fenomenin
axtarışındadır.
Qərblilərin və bəzi daxili yazarların nəzərində
“mənəviyyat”da məqsəd o şeydir ki, ondan yararlanmaq,
istifadə etmək onda belə halların əmələ gəlməsinin
qarşısını alır və insanda belə hallarla mübarizə etmək
qüdrəti yaradır. Belə mənəviyyat nə Allaha inamı, nə
peyğəmbərlərin (ə) gətirdiyi xəbərlərə inanmağı və nə də
bu maddi dünyanın fövqündə, arxasındakı başqa bir
dünyanın varlığına ehtiyacı tələb etmir. Mənəviyyatda
insanın qazandığı yeganə şey “bir növ batini razılıqdır,
əlbəttə bu, insanın həyatının yalnızca bu dünya ilə
məhdudlaşması, ya da şəxsin öz nəzərinə əsasən dünyadan
1
sonra həyatın varlığının olması ilə uyğundur”.
Əlbəttə, aydındır ki, dini mənəviyyat sekolar mənəviyyatdan
fərqlənir. Dini mənəviyyat insanı dünya həyatı ilə
məhdudlaşdırmış. Onun əsl həyatının başqa bir yer olduğunu
deyir və bütün şadlıqları, qorxuları, ümidləri ilə birlikdə onun
bütün dünyasını həqiqi həyata çatmaq üçün məhz bir keçid və
körpü hesab edir. İslam nəzərindən içində Allah olmayan
mənəviyyatın mənası və əhəmiyyəti yoxdur. Əsas etibarilə
həyatın əsl mənbəyinə birləşmədən həqiqi şadlıq, ümid hasil
olmayacaq və insanı həyatın o əsl mənbəyinə birləşdirən dini
mənəviyyatdır və mənəviyyat insanın varlığına və həyatına
məhz dinin kölgəsində məna bəxş edir.

1.4. Dini və Sekulyar İrfan
Ümumi bir bölgüdə, irfanı iki – dini və sekulyar – dəstəyə
bölmək olar. Dini irfan yəni, ilahi dinlərdən alınmış,
qaynaqlanmış irfan.

1. “Moştaqi və məhcuri”, Mustafa Məlikiyan.