Page 228 - Pure Life 09

/
(
242 PURE LIFE, Vol.4.No.9, (Ramadan 1438. Khordad 1396. June. 2017)

Beləliklə, müxtəlif dünya görüşündə inkişaf və
tərəqqi müxtəlif məfhum və mənalarla bəyənilən və
siyasi sistemin hədəfi ola bilər. Sübhəsiz ki, siyasi
sistem barədə mütəfəkkirlər tərəfindən çoxlu sayda,
müxtəlif və bir-birindən fərqli təriflər də bəyan
edilmişdir. Daha çox tanışlıq (məlumat) əldə etmək
üçün onların bəzisinə işarə edirik:
Mütəfəkkirlərin əksəriyyəti “siyasi system”
məfhumunu onun Qərb terminindəki qarşılığı olan
“siyasi rejim (quruluş)” mənasında istifadə edir və
deyir: “Siyasi sistem dövlət qüdrəti və siyasi,
idarəetmə, iqtisadi, məhkəmə, hərbi, dini
olmasından asılı olmayaraq bütün ümumi
təşkilatlara və bu təşkilatların, qanun və onlara
hakim müqərraratların keyfiyyətinə malik olan
1
qəlib və formaya sahibdir.”
Marksın nəzərincə, siyasi sistem iki ünsürdən
təşkil edilmişdir: Birincisi, siyasi rəhbərlərvə
onlara mənsub məqamlar və ikincisi, təşkilat və
dövlət müəssisələri.
2
Maks Veberin əqidəsinə görə, siyasi sistem
bunlardan ibarətdir: Ölkə və ölkə başçısı. Bu təşkilatın
mərkəzi olan dövlət aparatı ölkədə hərbi qüvvələrin
istifadə edilməsində qanuni inhisarın bir hissəsini təşkil
edir. Buna əsasən, belə bir təşkilat qüdrət axtarışında
olan qruplar üçün münasib zəminə yaradır.

1. Əbülhəmd, “Məbaniye seyasət”, səh. 41.
2. Əhməd Pişavər, “Cameeşenasiye seyasi (Siyasi
sosiologiya)”, səh. 41.