Page 239 - Pure Life 09

Siyasət Elminə bir Baxış/ 231

Farabi və Qəzzali kimi İslam alimlərinin
təriflərində hədəf ünsürü və idarəetmənin rolu
tərifin əhatə dairəsini məhdudlaşdırması və yalnız
müəyyən məsələləri önə çəkərək onların etiqadınca,
nicat və qurtuluş yolu olmasına baxmayaraq,
hissolunacaq şəkildə nəzərə çarpdırılmışdır.
Kəvakibinin siyasətlə bağlı tərifində iki ünsürə istinad
edilmişdir. O, birinci tərifdə onu metod məfhumu hesab
edir və belə olduğu halda, o, siyasəti planlaşdırma
mərhələsi və tənzimləmə üsulu ilə məhdudlaşdırır və onu
(siyasəti) icra mərhələsinə daxil etmir. İkinci tərifdə isə
onun aqilanə olmasına təkid edilir.
Ağıl və şəriətin bir-biri ilə heç bir ziddiyyətə
malik olmamasına və həqiqətdə ağılı ilahi
peyğəmbərlər və onların şəriətinə tabe olmaqla
araşdırılmasına baxmayaraq, Kəvakibinin təkidi
aqilanə iradə və əhatəli hikmətə əsaslanır və onun
təlaşı hökumət və siyasəti din və ilahi hökmlərin
idarəsinin əhatə dairəsindən ayırmaqla bağlıdır.
1. Digər qrupdan olan təriflər siyasəti “qüdrət”
mənasında tərif edir.
Fransa filosofu Bertrand Rassel “Qüdrət” adlı kitabında
siyasəti haradasa qüdrətlə eyni hesab edir. Əlbəttə,
onun nəzərincə, bu qüdrət hədəfin (və ya məqsədin)
nişanələrini, yəni nəzərdə tutulan və istənilən (iradə
1
edilən) şeyi meydana çıxarmaq kimi tərif edilir.

1. Müraciət edin: Bertrand Rassel, “Qüdrət”, səh. 217.
Tərcümə: Nəcəf Dəryabəndəri.